Posted by Phù Vân (136..98.176) on May 24, 2023 at 21:13:11:
6. THIỀN SƯ THẦN HỘI
Hà Trạch-(668 - 760)
Sư họ Cao, quê ở Tương Dương. Lúc nhỏ theo thầy học Nho, Sư thông suốt Ngũ kinh, hiểu rành Lăo Trang, sau nghiên cứu Phật pháp. Sư theo Pháp sư Hạo Nguyên ở chùa Quốc Xướng tại phủ nhà xuất gia, học thông Kinh Luật.
Năm mười bốn tuổi là Sa-di ở chùa Ngọc Tuyền, Sư t́m đến yết kiến Lục tổ Huệ Năng.
Tổ hỏi:
- Tri thức từ phương xa nhọc nhằn t́m đến, có được gốc (Bản) theo chăng? Nếu có gốc phải biết chủ, thử nói xem?
Sư thưa:- Lấy không trụ làm gốc, thấy tức là chủ.
Tổ bảo:- Sa-di đâu nên dùng lời đó.
Sư thưa:- Ḥa thượng ngồi thiền là thấy hay chẳng thấy?
Tổ cầm gậy đánh Sư ba gậy, hỏi:- Ta đánh ngươi đau hay chẳng đau?
- Cũng đau cũng chẳng đau.
- Ta cũng thấy cũng chẳng thấy.
- Thế nào là cũng thấy cũng chẳng thấy?
- Chỗ ta thấy là thường thấy lỗi lầm nơi tâm ḿnh, không thấy việc phải quấy của người khác. Ấy là cũng thấy cũng chẳng thấy. Ngươi nói cũng đau cũng chẳng đau là sao? Nếu ngươi chẳng đau th́ đồng cây cỏ, nếu ngươi đau th́ đồng với phàm phu, ắt khởi tâm giận hờn. Trước ngươi nói thấy chẳng thấy là hai bên, đau chẳng đau là sanh diệt. Ngươi không thấy tự tánh mà dám cợt với người.
Sư lễ bái sám hối.
Tổ bảo:
- Nếu ngươi tâm mê không thấy nên hỏi thiện tri thức chỉ đường. Nếu ngươi tâm ngộ liền tự thấy tánh, y pháp tu hành. Ngươi đă mê không thấy tâm ḿnh, trở lại hỏi ta thấy cùng chẳng thấy. Ta thấy th́ ta tự biết, đâu thế cái mê cho ngươi được. Nếu ngươi tự thấy cũng không thế được cái mê cho ta. Tại sao không tự biết tự thấy, lại hỏi ta thấy cùng chẳng thấy?
Sư lễ bái hơn trăm lạy cầu xin sám hối.
Từ đây, Sư ở lại hầu hạ Tổ không lúc nào rời.
*
Một hôm Tổ bảo đại chúng:
- Ta có một vật không đầu không đuôi, không tên không họ, không lưng không mặt, các ngươi biết chăng?
Sư bước ra thưa:
- Ấy là bản nguyên của chư Phật, là Phật tánh của Thần Hội.
Tổ bảo:
- Đă nói với các ngươi là không tên không họ, ngươi lại kêu là bản nguyên, Phật tánh. Ngươi lại đi lấy tranh che đầu, cũng chỉ thành tông đồ của hàng tri giải.
Sư lễ bái lui ra.
*
Có sáu điều nghi trong tạng Kinh, Sư đem ra hỏi Lục Tổ:
- Giới định tuệ dùng như thế nào? Giới vật ǵ? Định từ chỗ nào tu? Tuệ nhân chỗ nào khởi? Chỗ thấy của con chưa thông suốt.
Tổ đáp:
- Định là định tâm kia, đem giới để giới hạnh kia, trong tánh thường có tuệ chiếu, tự thấy tự biết sâu.
- Xưa không nay có, có vật ǵ? Xưa có nay không, không vật ǵ? Tụng kinh chẳng thấy nghĩa có không, thật giống người cỡi lừa lại t́m lừa.
- Niệm trước nghiệp ác xưa không, niệm sau thiện sanh nay có, niệm niệm thường làm hạnh lành, đời sau sanh người trời chẳng khó. Chính ngươi nay nghe ta nói, ta tức xưa không nay có.
- Đem sanh diệt dẹp diệt, đem diệt diệt dẹp sanh, không rơ nghĩa sanh diệt, chỗ thấy in mù điếc.
- Đem sanh diệt dẹp diệt, khiến người không chấp tánh. Đem diệt diệt dẹp sanh, khiến người tâm ĺa cảnh. Nếu ĺa được hai bên, tự trừ bệnh sanh diệt.
- Trước đốn mà sau tiệm, trước tiệm mà sau đốn, người không ngộ đốn tiệm, trong tâm thường mê muộn.
- Nghe pháp trong đốn mà tiệm, ngộ pháp trong tiệm mà đốn, tu hành trong đốn mà tiệm, chứng quả trong tiệm mà đốn. Đốn tiệm là nhân thường, trong ngộ không mê muộn.
- Trước định sau tuệ, trước tuệ sau định, định tuệ cái nào sanh trước cái nào sanh sau là đúng?
- Thường sanh tâm thanh tịnh, trong định mà có tuệ, ở trên cảnh mà không tâm, trong tuệ mà có định; định tuệ đồng không trước, tu cả hai tự tâm chánh.
- Trước Phật sau Pháp, trước Pháp sau Phật, nguồn gốc Phật Pháp từ đâu khởi?
- Nói, tức trước Phật sau Pháp, nghe tức trước Pháp sau Phật. Nếu luận nguồn gốc Phật Pháp, xuất phát trong tâm tất cả chúng sanh.
*
Lục Tổ biết sắp đến ngày qui tịch nên họp chúng lại bảo:
- Ta đến tháng tám sắp ĺa thế gian, các ngươi có nghi phải ra hỏi sớm, ta sẽ v́ các ngươi giải nghi, khiến các ngươi hết mê lầm, sau khi ta đi rồi không có người dạy các ngươi. Toàn hội chúng đều khóc dầm dề, chỉ có Sư thần t́nh chẳng động, cũng không ứa nước mắt. Tổ bảo:
- Thần Hội tiểu sư lại được thiện ác, khen chê, vui buồn... đều chẳng động, các ngươi chẳng bằng...
Sau Sư đi đến Tây kinh thọ giới cụ túc.