Posted by Phù Vân (136..12.9) on December 01, 2023 at 17:52:11:
Vọng tâm thành chân tâm
Tâm vọng động cũng là tâm, như sóng nhấp nhô cũng là nước. Lúc tâm tĩnh lặng rồi th́ vọng tâm cũng là chân tâm. Chân tâm là con người thật của ta, là Phật, là đại thể, duy tính, duy nhất, không bị ngăn cách bởi ranh giới bản ngă, khái niệm và ngôn từ.
----
Em xin tách từng câu để phân tích theo cái sở học của em mà tŕnh anh xem đây
Tâm vọng động cũng là tâm
--------------------------
Đúng Tâm vọng động cũng là tâm tuy nhiên Tâm vọng động là Tâm sinh diệt được sinh ra do nhân duyên và cái ǵ thuộc về nhân duyên sinh th́ sẽ phải có lúc diệt
Điều quan trọng là do có vọng Tâm là để nhận biết chúng ta có cái Chân Tâm.
như 1 người phụ nữ chưa bao giờ sinh nở th́ không thể biết cái hành tŕnh mang nặng đẻ đau vậy!
Người phụ nữ sau khi sinh con th́ trở thành một người mẹ tuy mùa thai nghén đă qua
Th́ Tâm vọng động đến để lại dấu vết rồi đi nhưng Chân Tâm th́ vô h́nh vô tướng luôn có đó không bỏ ta mà đi .
Cho nên quá tŕnh vọng tâm đến và đi, chúng ta không cần chuyển hóa Tâm vọng động thành Chân Tâm hay nói một cách khác đó là không thể chuyển tâm vọng động thành Chân Tâm .
Quá tŕnh nhận biết Tâm vọng động là để không nhầm lẫn chúng nó với Chân Tâm, đó là bước đầu của Thiền chỉ quán .
sóng nhấp nhô cũng là nước
--------------------------
Đúng là sóng cùng bản thể như nước nhưng tánh của sóng là lao xao đến nỗi sóng không biết sóng là nước cho đến khi sóng ḥa vào với nước sau khi tánh lao xao đă hết .
Lúc tâm tĩnh lặng rồi th́ vọng tâm cũng là chân tâm
----------------------------------------------------
Có một điều cần phân tích thật kỹ lưỡng ở đây đó là:
vọng tâm th́ có Động và Tĩnh v́ vọng tâm thuộc về sinh diệt th́ c̣n có hai trạng thái động và trạng thái tĩnh .
Chân tâm th́ không bị tác động bởi vô thường cho nên không có những trạng thái động hay tĩnh .
Cho nên tâm tĩnh lặng chỉ là trạng thái tâm an lạc chứ không phải là vọng tâm đă thành ra chân tâm mà chỉ có vọng tâm đă không c̣n hay là đă đi hết một quá tŕnh sinh diệt mà thôi!
-----
Vọng tâm thành chân tâm
Thiều ơi! Điều quan trọng mà tôi muốn nhắc lại ở đây là trong khi thực hành quán niệm ta chớ nên để sự phân biệt thiện ác, chính tà chi phối để tạo nên sự dằng co.Khi một ư niệm thiện phát sinh, ta chỉ nên nhận diện “một ư niệm thiện vừa phát sinh”. Khi một ư niệm bất thiện phát sinh ta chỉ nên nhận diện : “một ư niệm bất thiện vừa phát sinh”. Đừng lôi kéo hoặc xua đuổi, không yêu mến cũng không ghê sọ. Hăy chỉ nhận diện chúng thôi là đủ. Nếu chúng đă đi rồi th́ biết chúng đă đi rồi. Nếu chúng c̣n đó th́ biết chúng đang c̣n đó. Có cảnh giác rồi th́ không có ǵ cần phải sợ sệt nữa.
Trong khi tôi nói đến người gác cửa đền vua. Thiều có thể tưởng tượng một gian pḥng có hai cửa. Một cửa vào và một cửa ra với tâm ta là người gác cửa. Cảm thọ và ư tưởng nào vào là ta biết, chúng ở lại ta cũng biết. Chúng ra đi ta cũng biết. Ví dụ ấy có một khuyết điểm nghe Thiều.
Tại v́ trong ví dụ ấy, những người vào ra không phải là ông gác cửa, trong khi đó những cảm thọ và tư tưởng của ta lại chính là ta, là một phần của ta. Đối với sự thiền tập, th́ đó là sự náo loạn, sự phân tán, là quân giặc t́m tới công hăm thành tŕ của sự tĩnh tâm. Tuy vậy, khi ta giận, th́ sự giận chính là ra. Khi ta vui, sự vui cũng chính là ta. Khi ta có những ư tưởng, những ư tưởng đó cũng chính là ta. Ta vừa là người diễn kịch vừa là khán giả xem kịch. Ta vừa là tâm, vừa là người quán sát tâm.
Cho nên xua đuổi hay nức kéo không phải là chuyện quan trọng. Quan trọng là nhận biết, Sự quán sát này là sự quan sát không đối tượng hóa, tức là không phân biệt chủ thể và đối tượng. Tâm không nức kéo tâm, tâm không xua đuổi tâm. Tâm chỉ có thể quán tâm, mà sự quán sát đây không phải là sự quán sát một đối tượng độc lập. Hăy nhớ lại công án của Thiền Sư Bạch ẩn : Tiếng vỗ của một bàn tay. Hăy nghĩ đến lưỡi nếm mùi vị của lưỡi. Tâm thức nghiệm về tâm ngay chính trong bản thân của tâm. Điều này quan trọng đặc biệt, cho nên trong kinh quán niệm Phật luôn luôn dùng mệnh đề : “Quán niệm cảm thọ nơi cảm thọ, quán niệm tâm thức nơi tâm thức”. Có người nói sự lập lại của những chữ cảm thọ và tâm thức là để nhấn mạnh. Tôi e rằng họ không hiểu ư của Phật. Quán niệm cảm thọ nơi cảm thọ là quán niệm của cảm thọ trực tiếp nơi cảm thọ, chứ không phải là quán niệm cảm thọ nơi một h́nh ảnh tạo ra về cảm thọ sau khi đối tượng hóa cảm thọ. Quán niệm cảm thọ nơi cảm thọ là tâm quán niệm tâm. Đối tượng hóa để quan sát là phương pháp khoa học, không phải là phương pháp thiền quán. Cho nên h́nh ảnh người gác cửa và những khách vào ra gian pḥng tâm thức không phải là h́nh ảnh hoàn bị để đem ví dụ cho sự quán sát tâm ư. Tâm như con vượn chuyền cành, Kinh hay nói như vậy. Chúng ta hăy tập quan sát con vượn, bám sát lấy nó, đừng để một cử động nào lọt ra khỏi nhăn quan ta. Hăy đồng nhất với nó. Tâm quán tăm như bóng theo h́nh th́ dù tâm ư chuyển đi đâu nó vẫn nằm trong sự kiểm soát của tâm. Kinh thường nói : “cột con vượn tâm lại”. Đó chỉ là một cách nói thôi. Khi tâm thường trực quán tâm th́ tâm không c̣n là một con vượn nữa. Không có hai tâm, một tâm chuyền cành và một tâm đi kéo lại.
Người tọa thiền thường mong “thấy tánh” để giác ngộ chứng đạo. Hành giả mới tập thiền đừng chờ đợi “thấy tánh” và “giác ngộ”. Tốt hơn là đừng chờ đợi ǵ hết. Nhất là đừng chờ thấy Phật trong khi ngồi thiền. Trong 6 tháng đầu, hăy nỗ lực nhiếp tâm tạo nên trạng thái tĩnh lặng và an lạc. Người tác viên nên thực tập như thế, vừa rũ sạch được phiền năo, vừa được nghỉ ngơi an lạc, vừa làm cho tâm hồn tĩnh lặng để cái thấy sáng thêm, để cái nh́n rộng thêm, để t́nh thương yêu có thêm thực chất.
Thiền tọa là thức ăn cho tâm linh nhưng cũng là thức ăn cho t́nh cảm và thể chất nữa. Thân thể ta cũng nhờ thiền tọa mà nhẹ nhàng an lạc hơn. Từ sự quán tâm đi tới sự “thấy tánh” con đường sẽ không gian nan lắm đâu nếu thực tập quán tâm thi hành đúng phép. Lúc thiền tọa mà đă tĩnh lặng, h́nh ảnh tư duy và cảm thọ không quấy động được rồi th́ tâm bắt đầu an trú nơi tâm, tâm nhiếp tâm trong một h́nh thái trực giác mầu nhiệm, không có chủ thể và đối tượng, cũng như ta nhấp một chén trà mà tâm ư không c̣n phăn biệt, kư ức không c̣n trấn ngự th́ cảm thọ của ta về hương vị trà là 1 cảm thọ trực tiếp, một trực giác mầu nhiễm trong đó không c̣n có sự phân biệt chủ thể và đối tượng, người uống trà và trà bị uống. Tâm vọng động cũng là tâm, như sóng nhấp nhô cũng là nước. Lúc tâm tĩnh lặng rồi th́ vọng tâm cũng là chân tâm. Chân tâm là con người thật của ta, là Phật, là đại thể, duy tính, duy nhất, không bị ngăn cách bởi ranh giới bản ngă, khái niệm và ngôn từ. Tôi không muốn nói nhiều về khía cạnh này đâu Thiều, chỉ đủ để “có đầu có đuôi” thế thôi.