MinhNgoc Nguyen
November 29 at 9:30 PM
Tưởng nhớ cô Mai Hương ra đi hôm nay, 11-29-2020, N gởi bài viết của Cô Quỷnh Giao : Mai Hương - ngọt ngào t́nh chị.
Ngẫm lại, có lẽ người bạn đồng hành với người viết v́ gắn bó và ca hát với nhau lâu dài nhất chính là chị Mai Hương. Chị lớn hơn người viết năm tuổi, cùng sinh vào cuối năm và lại cùng ngày, nên năm nào cũng nhớ chúc sinh nhật nhau.
Ngày xưa Mai Hương hát ban nhi đồng do Minh Trang sáng lập. Thời ấy chị 12 tuổi, và Quỳnh Giao mới lên 7 – mà cũng chưa có tên là Quỳnh Giao. Lũ nhi đồng như Quốc Thắng, Kim Chi, Tuấn Ngọc, Tuấn Tùng và… Đoan Trang, là tên người viết, nh́n chị và nghe chị hát với sự say mê. V́ chị hát vững vàng và điêu luyện như người lớn.
Lớp ca sĩ thiếu nhi đó c̣n có cả Bích Chiêu (chị lớn của Tuấn Ngọc), Mai Hân, Bạch Tuyết (em gái của Mai Hương) và Anh Minh (anh lớn của người viết) nữa. Nhưng đều thua đàn chị Mai Hương. Từ các ca khúc về lịch sử như “Ngày Xưa” của Hoàng Phú, hay “Hồ Lăng Bạc” của Xuân Tùng, tới những bài thật khó về kỹ thuật như “B́nh Minh Ca Khúc” của Vơ Đức Thu hay “Chú Cuội” của Phạm Duy, chị diễn tả ngọt ngào và ư nhị.
Ngày ấy chị thường song ca với Anh Minh, c̣n ḿnh nhỏ hơn năm tuổi th́ hay song ca với Bạch Tuyết. Sau đó th́ thân mẫu người viết nhường ban nhi đồng cho cặp nghệ sĩ Phạm Đ́nh Sĩ và Kiều Hạnh làm trưởng ban và đổi tên ban là Tuổi Xanh. Hai nghệ sĩ này là song thân của Mai Hương, bác Phạm Đ́nh Sĩ là anh của Hoài Trung Phạm Đ́nh Viêm, Hoài Bắc Phạm Đ́nh Chương và hai cô Thái Hằng, Thái Thanh.
Thời kỳ này bác Kiều Hạnh cho tŕnh diễn những vở nhạc kịch thật nghệ thuật như “Thỏ Ngọc” của Thế Lữ và Phạm Đ́nh Chương. Cho đến giờ người viết vẫn không quên được giọng ca trong vắt ngọt ngào và đầy t́nh cảm của chị trong vai thỏ ngọc:
Đây là đâu, đây là đâu?
Cung tiên hay địa ngục?
Vui vẻ hay âu sầu…
Quỳnh Giao không có chị, chỉ có anh trai, em trai và một bầy bốn đứa em gái. Thường bắt gặp cảnh hai chị em Mai Hương và Bạch Tuyết quây quần, quấn quít, tỉ tê nói chuyện với nhau, ḿnh thèm có người chị. Và đă từ lâu, xem Mai Hương như chị ruột của ḿnh.
Thời gian trôi qua, cả hai chúng tôi lớn dần. Năm chị 19 và ḿnh th́ mới 14, cả hai được mời hát hợp xướng với dàn nhạc đại ḥa tấu của trường Quốc Gia Âm Nhạc Sài G̣n với phần ḥa âm và cây đũa điều khiển của nhạc trưởng người Đức, ông Otto Solhner. Tác phẩm là bản Trường ca “Con Đường Cái Quan” vừa được Phạm Duy hoàn tất.
Một buổi tŕnh diễn thật trang trọng diễn ra tại rạp hát Norodom tức là rạp Thống Nhất. Sau đó là một chuyến viễn du bằng xe lửa đi Đà Lạt hát một tuần lễ liền. Hai chị em có hai bà mẹ nổi danh đi kèm. Bác Kiều Hạnh và mẹ Minh Trang!
Chúng tôi không bao giờ quên được kỷ niệm đẹp của chuyến đi xe lửa có toa couchette. Lần đầu được đi Đà Lạt, nh́n ngắm phong cảnh xinh đẹp hữu t́nh của đất nước, được nghe chú Phạm Duy kể chuyện thật lôi cuốn cả tiếng Việt lẫn tiếng Pháp (v́ nói với ông Solhner). Được mặc áo đẹp đi ăn nơi nhà hàng sang trọng và thịnh soạn ở khách sạn Lâm Viên. Khung trời Đà Lạt nên thơ quá, mơ mộng quá, khiến hai chị em ngẩn ngơ…
Bây giờ nhớ lại th́ tiếc nhất là khung cảnh thanh b́nh của thời xa xưa.
Mai Hương bắt đầu hát ban “người lớn” khi 18 tuổi. Người viết th́ vẫn c̣n hát ban… nhi đồng. Nhưng tới 15 tuổi, là sau chuyến đi hát ở Đà Lạt về, thân mẫu bỗng mất giọng và từ đó người viết bắt đầu lên “ban người lớn” với Mai Hương. Tuy là hai nhóc ít tuổi nhất đài phát thanh, nhưng lại được cộng tác với hầu hết các ban nhạc trong cả hai đài phát thanh Quốc Gia và Quân Đội.
Sở dĩ được chiếu cố như thế là nhờ vững nhạc lư, cầm bài là hát ngay, không phải tập dượt trước. Chúng tôi hát đơn ca cũng được, mà hợp ca hay hát bè phụ họa, là việc khó hơn, cũng đều được, cho nên mới “đắt hàng” như vậy. Và có lẽ cũng c̣n do tính t́nh ḥa nhă, lễ phép, có kỷ luật nên các trưởng ban mới yêu mến.
Mai Hương và Quỳnh Giao thường nhắc chuyện xưa và tự hào là bước vào nghề dễ dàng. Suốt ba thập niên 50, 60 rồi 70, hai chị em gặp nhau hàng ngày. Có khi ba lần trong ngày, từ đài Sài G̣n qua đài Quân Đội. Cuối thập niên 60 lại có thêm đài Tiếng Nói Tự Do (phát ra Bắc) và đài vô tuyền truyền h́nh nữa.
Tháng 4, 1975 cả nước nhốn nháo. Chúng tôi lại may mắn gặp nhau trên xứ người. Lại được hát với nhau, không nhiều như xưa nhưng vẫn c̣n được hát. Thời gian đầu th́ song ca, sau đó có thêm Kim Tước thành ban tam ca “Tiếng Tơ Đồng,” để nhớ tới nhạc sĩ Hoàng Trọng ở nhà. Đầy ắp những kỷ niệm khó quên về nghệ thuật và t́nh bạn.
Người đời có câu “văn là người” để nói về các nhà văn. Trong âm nhạc, trường hợp Mai Hương cũng đúng như vậy. Tiếng hát là người. Nếu ai hỏi người viết nghĩ ǵ về giọng ca Mai Hương. Câu trả lời là “giọng hát ngọt ngào hiền dịu nhất của tân nhạc Việt Nam.”Có nhiều cách thưởng thức giọng hát Mai Hương. Nếu thích ngọt th́ giọng chị là ḍng suối ngọt êm. Cứ nghe Mai Hương hát “Em Tôi” của Lê Trạch Lựu, hay “Xuân Tha Hương” của Phạm Đ́nh Chương th́ rơ. Nếu thích một chút lẳng lơ, mơn trớn, th́ giọng Mai Hương như rượu nồng vừa nhấp. Hăy nghe chị hát “Cùng Một Kiếp Hoa” hay “Đưa Em T́m Động Hoa Vàng” th́ ngất ngây ngay đấy.
Nếu Kim Tước là giọng hát đẹp trang trọng, quư phái vẻ kiêu sa, th́ giọng Mai Hương đẹp thùy mị dịu dàng, vẻ đẹp gần gũi mà gia đ́nh nào cũng thích nghe thấy trong nhà.
Mai Hương có lối nhả chữ rất tṛn. Các tác giả khó tính cũng phải hài ḷng về cách phát âm rơ ràng của chị. Rơ mà êm chứ không cứng. Có lần người viết hỏi Hoàng Trọng là theo ông, ai là người hát bè “quyện” nhất. Người nhạc sĩ ngẫm nghĩ giây lát rồi trả lời thật gọn: Mai Hương. Hoàng Trọng là “vua” viết bè và phụ họa. Ngoài tài sáng tác, ông từng viết cho ban tam ca Mộc Kim Châu (Mộc Lan, Kim Tước, Châu Hà) thập niên 50. Từ lúc có ban Tiếng Tơ Đồng th́ nghệ thuật viết hợp ca của ông lên tột đỉnh. Nhận định của ông th́ không thể sai.
Quả thật vậy, Mai Hương có thể hát với Thái Thanh, với Kim Tước, với Hà Thanh, với Khánh Ly và dĩ nhiên là hát với Quỳnh Giao nữa chứ! Mà hát với ai cũng quyện mới hay. Giờ này, ḿnh vẫn c̣n có thể t́m nghe Mai Hương hát 10 bài “Đạo Ca” với Thái Thanh th́ thấy thế nào là quyện. Nhờ chất giọng rất êm nên khi đi bè không lộ giọng của ḿnh. Đó là kỹ thuật thượng thừa mà trong nghề mới biết rơ.
Biết bao lần đặt bút xuống để viết về chị, Quỳnh Giao chỉ sợ mối giao t́nh với Mai Hương làm ḿnh sẽ khó vô tư khách quan như một người nghe nhạc b́nh thường. Có những nghệ sĩ cuộc đời lớn hơn sự nghiệp, hoặc ngược lại. Với Quỳnh Giao, giọng hát và cuộc đời Mai Hương là một.
nguồn: nguoi viet 12-15-2010