MẸ GIÀ - Nguyễn Thị Thêm
Khi đứa con biết suy tư để thương yêu lắng ḷng nghĩ về mẹ ḿnh th́ thường bà mẹ đă già. Đôi khi đă khuất Đứa con nào cũng vậy, luôn thờ ơ với Mẹ. Mẹ như một hiện hữu đương nhiên mà trời đă cho ḿnh. Cứ nhận lănh, hưởng thụ vô tội vạ. Trong thâm tâm cứ thấy dường như mẹ chưa làm hết cho ḿnh, chưa thương yêu ḿnh đúng như ḿnh muốn. Con đôi khi đă lớn nhưng vẫn sống trong sự bảo bọc của Mẹ. Thoải mái như khi c̣n là một bào thai mẹ mang trong người, có bao nhiêu dinh dưỡng an lành hấp thụ. Đứa con bơi lội nhởn nhơ trong vùng nước ấm tự nhiên trong cơ thể mẹ. Một sự an bài tự nhiên của tạo hoá. Không hề nghĩ đến người mẹ có c̣m cơi đến đâu, cực khổ thế nào.
Khi c̣n là một đứa bé, con cứ ṿi vĩnh cho bằng thích. Không vừa ḷng là lẫy hờn, đôi khi bỏ ăn hay nằm vạ. Mẹ vốn cưng con nên nuông ch́u, làm theo ư con muốn mà không xem lại điều con thích có hợp lư hay không. Lớn lên con vẫn đ̣i hỏi và không nghĩ ḿnh phải chịu trách nhiệm những ǵ ḿnh làm. Quen thói ỷ lại nên có người không nghĩ ḿnh đă trưởng thành phải tự lập. Vẫn bám váy mẹ và đ̣i hỏi vô tội vạ.
Và Mẹ, những bà mẹ Việt Nam yêu con hơn bản thân ḿnh, luôn luôn lo cho con không tính toán. Chỉ nghe con cần là Mẹ thỏa măn những đ̣i hỏi của con. Có những bà Mẹ bây giờ quá bảy mươi, thậm chí 80 tuổi hơn vẫn c̣n ôm mớ rau, chồng báo ngồi lê lết bán ở những khu chợ VN tại Mỹ. Người qua lại, thấy bà già tội nghiệp mua dùm như một sự ban ơn, làm phước. Mẹ gom góp tiền gửi về cho con ở VN dù con ḿnh đă quá 50 hay 40 đă có một gia đ́nh yên ấm. Các Bà Mẹ ấy đâu phải không có tiền để ăn để sống. Người ta đă gọi đùa những bà mẹ VN hiền lành không biết tiếng Mỹ ấy là ”Những bà Má của Tổng Thống Mỹ” Cứ hàng tháng tiền SSI gửi về đều đặn không sai một ngày, không thiếu một xu.
Chị là một trong những bà mẹ ấy. Chị nhận lời đến giữ con, nấu ăn cho một gia đ́nh trung lưu. Chị ở đấy cả tháng, không tốn tiền ăn, tiền nhà. Đôi khi quần áo cũng khỏi cần mua. Chủ nhà có đồ cũ đưa ra mặc làm sao cho hết. Vă lại có đi đâu nhiều mà chưng diện cho tốn tiền mua quần áo, trang sức. Thuốc men đă có nhà nước lo, chỉ hơn 2 đồng cho một toa thuốc. Chủ nhà tới tháng lấy dùm chẳng cần chi trả lại. Chị thấy ḿnh vẫn được ăn no, mặc ấm, tốt gấp bao nhiêu lần thời bao cấp vất vả ngày xưa. Chị có một pḥng riêng với đầy đủ tiện nghi. Chủ nhà đối xử tử tế nên không bị thiệt tḥi ǵ. Ngày xưa cực khổ biết bao nhiêu chị cũng c̣n chịu được. Bây giờ cực một chút v́ con chị có nệ hà ǵ.
Nhưng nghĩ cho đúng th́ bà Mẹ đó đang làm ǵ? Mẹ đang đi ở cho người ta. Mẹ phải rượt theo, giữ đứa bé lớn cứ chạy rông phá phách. Mẹ phải bồng ẵm, món sữa, đút cơm cho đứa bé nhỏ hơn. Mẹ phải vào bếp nấu ăn, ân cần dọn lên cho ông bà chủ. Mẹ phải lủi thủi ở căn pḥng nhỏ lặng lẽ, cô đơn. Mẹ phải giữ lời ăn tiếng nói. Mẹ phải cúi đầu dạ thưa. Mẹ có tiền già do nhà nước chi trả để sống an nhàn. Nhưng mẹ không yên ḷng nghe con than khổ, vất vả, bệnh đau. Mẹ đi ở cho người ta nhận hàng tháng bằng tiền mặt.
Cứ đầu tháng, Mẹ lại nhờ người ra dịch vụ gửi về cho con ở VN gần như toàn bộ. Mẹ một thời cũng là cô giáo, cũng là mệnh phụ phu nhân. Mẹ có con lớn bảo lănh qua đây để phụng dưỡng an hưởng tuổi già. Nhưng mấy đứa con c̣n lại ở VN mẹ không đành nh́n nó vất vả. Nghe nó than Mẹ đau ḷng xót dạ, Mẹ bỏ không đành. Mẹ thương cháu chảy cả nước mắt. Mẹ cứ đi làm mặc cho con lớn giận hờn năn nỉ Mẹ về ở chung. Mẹ không muốn con dâu ch́ chiết ăn bám ở nhờ gửi tiền về cho con cái ở Việt Nam.
Mẹ cần tiền như ngày nào lênh đênh vận nước, Mẹ tảo tần lo cho cả nhà. Phải bằng mọi cách để có tiền mua gạo nuôi bao nhiêu cái mơ chim đang há mơm chờ mồi, Mẹ phải đem thuốc men thức ăn tiếp tế cho chồng nơi trại tù CS. Người chủ gia đ́nh đang bị sốt rét rừng sắp bỏ mạng nơi rừng thiêng nước độc. Mẹ không hề soi gương để thấy ḿnh bấy giờ ra sao. Mẹ không hề nhớ đến bạn bè, đến những chiếc áo dài tha thướt quấn quưt những bước chân. Mẹ bán tất cả rồi để đổi gạo và thức ăn. Mẹ lao vào cuộc sống buôn bán bon chen, bị xă hội gian lận cuốn hút quay cuồng đến chóng mặt. Mẹ như chiếc đinh vít bị người ta xoáy mạnh, xoay tṛn để bám vào đời sống. Đau đớn, rên siết thân Mẹ nhưng là chỗ bám víu vững chắc cho con sống và lớn lên an lành.
Bây giờ 42 năm đă qua đi, người chồng thân yêu đă không c̣n sau những hậu chấn tù đày gian khổ Mẹ lại đem thân già bươn chải lo cho con, cho cháu. Mẹ tự nhủ. Ḿnh cũng đâu có cực khổ bằng hồi xưa. Chịu khó một chút thôi mà mấy đứa con có tiền sinh sống. Mấy đứa cháu được học hành tới nơi tới chốn. Ḿnh cũng ăn no, ngủ giường nệm, có pḥng riêng. Không có ǵ đáng phải than phiền thân phận.
Cứ 5 tây hàng tháng Mẹ gửi về hơn ngàn bạc cho các con. Mẹ gửi cúng Chùa, nhà Thờ cầu nguyện cho con an lành, sức khỏe. Các đứa con của Mẹ ở VN nhận tiền đều đặn như Mẹ được nhà nước Mỹ gửi tiền già. Đồng tiền không chạm tay mẹ mà đến tay con đều đặn như bổn phận, nghĩa vụ của đấng sinh thành.
Con trai ung dung tiêu xài. Sáng ngồi quán cà phê nhâm nhi bàn chuyện thời sự. Trưa gầy ṣng nhậu lai rai tranh luận chuyện Trung Đông, Ả Rập. Tối la cà pḥng trà tán chuyện người mẫu chân dài, nghệ sĩ hài nổi tiếng. Cuộc sống cứ vậy thoải mái hưởng thụ. Làm lụng không cần vất vả bon chen, tiền đô Mẹ gửi về mới cáu cạnh, đổi tiền Việt xài mới sướng tay.
Đôi khi nhận tiền trễ làm mặt giận hờn, cho con gọi qua than thở. Cháu nói bà nội không thương cháu nữa hay sao? Tháng này chắc phải nghỉ học v́ không có tiền đóng học phí. Bà nội lại rối rít phân bua,năn nỉ. Thỉnh thoảng đứa này than thở phải xoay sở việc làm ăn, cần tiền cứu cấp. Mẹ lại phải mượn đàng này, đàng nọ gửi kịp cho con xoay sở. Có đứa khóc lóc năn nỉ, kể chuyện vật giá leo thang, đau bệnh, chuyện vay nợ xă hội đen đ̣i thanh toán. Mẹ lại cuống cuồng, quên ăn, mất ngủ.
Ôi ! những đứa con của Mẹ, những đứa con sống bằng hơi thở Mẹ. Những đứa con như đỉa đói hút máu Mẹ đến kiệt sức mới thôi. Đứa con Mẹ yêu thương bảo bọc từ lúc c̣n đỏ hỏn đến giờ. Con không hề biết Mẹ đau nhức nhiều hơn v́ trời đă đổi tiết. Mẹ thỉnh thoảng tức ngực v́ ho, dạ dày cồn cào v́ ăn không tiêu. Hai đầu gối sưng lên v́ bị thấp khớp. Lúc này trái tim Mẹ thỉnh thoảng nhói đau và Mẹ không ngủ được. Mẹ không lo cho Mẹ bệnh, mà lo không có tiền gửi về cho con. :”Tui mà nằm xuống tụi nó lấy ǵ mà sống đây Trời” Mẹ đă khóc âm thầm v́ sợ chủ biết. Mẹ dấu luôn đứa con lớn bên này v́ sợ nó cằn nhằn bắt nghỉ việc về nhà. Mẹ gầy người trông thấy v́ bao nhiêu lo âu đổ xuống thân già.
Hôm nay đứa con lại gọi qua. Nghe phone Mẹ biết có chuyện không lành.Trái tim Mẹ bóp mạnh, người run lên, tay chân lạnh ngắt. Mẹ run run hỏi :
- Có chuyện ǵ vậy con!”.Giọng đứa con lanh lănh rơ ràng:
- Má! Má gửi về cho con liền 5.000 Đô. Thằng Toàn nó đua xe đụng người ta. Nó phải vô nhà thương cấp cứu. Con cần tiền đóng viện phí và đền cho người nó đụng
Mẹ lặng người, nói không ra tiếng. Lập cập:
- Nó! Nó có sao không?
- Sao với trăng ǵ nữa má! Con cần tiền liền để lo cho nó. Chiều nay má gửi liền đi. Mai là con nhận được rồi.
Mẹ c̣n đang ngẩn ngơ chưa biết nói ǵ th́ thằng con đă bồi thêm:
- Gửi gấp nghen Má, không kịp, người ta sẽ kiện ḿnh. Thằng Toàn sẽ ở tù. Tương lai sẽ mất hết đó má.
Mẹ đánh rơi cái phone xuống thảm, Mẹ té phịch xuống giường. Tiền đâu mà có. Tháng nào Mẹ gửi hết tháng đó. Mấy tháng trước em nó nói phải sửa nhà, Mẹ đă đi mượn trước bà chủ 2 tháng lương.Vay tạm người bạn già chở đi chùa ngh́n bạc. Bây giờ… .Bây giờ… Mẹ làm sao có tiền. Đứa cháu nội đang nằm nhà thương. Không biết thương tích ra sao. Nếu người ta kiện nó, nó có bị ở tù không? Tội nghiệp cho cháu quá. Nhưng Mẹ làm sao có tiền để gửi về gấp bây giờ.
Mẹ nhắm mắt lại. Hai hàng nước mắt ṛng ṛng. Trái tim Mẹ tự dưng bóp mạnh thật đau. Mẹ đau như lúc chồng mẹ thở hắt ra xuôi tay nhắm mắt. Mẹ nhớ quá người chồng hiền lành. Mẹ h́nh dung đứa cháu nội đang bị c̣ng tay dắt vào tù. Mẹ muốn la lên, muốn nói một cái ǵ mà không được. Mẹ thở không ra hơi. Có cái ǵ nghẹn lại, xiết lấy cơ thể Mẹ. Cơn đau nó bẻ gập xương sống, xương sườn của Mẹ. Nó nắm trái tim Mẹ bóp mạnh, Đau, đau quá. Mẹ như nghe một tiếng “Tách” khô khan từ trong lồng ngực.
Mẹ thấy ḿnh nhẹ bỗng, thảnh thơi. Người chồng, ông chồng lắm chuyện của Mẹ đi tới. Ông mỉm cười, dang tay. Mẹ lao tới thoải mái, nhẹ hẫng, hạnh phúc như thuở thanh xuân.Tự dưng Mẹ quên hết mọi thứ, Mẹ chỉ thấy người chồng yêu thương và nụ cười nửa miệng ngày nào. Mẹ ngă người vào đôi tay rắn chắc. Mẹ nhắm mắt lại hưởng thụ giây phút sum họp tuyệt vời. Mẹ đă trở về vùng trời b́nh yên của Mẹ sau bao nhiêu năm lặn lội thân c̣.
Ở một quán cà phê cao cấp của đất nước. Đứa con yêu thương của Mẹ đang ngồi nhâm nhi ly cà phê buổi sáng, bàn chuyện tiền đô đang lên giá. Đứa cháu nội đang chờ Bà gửi tiền về tân trang lại chiếc xe mới đụng. Mọi việc vẫn như cũ. Xă hội vẫn buôn bán tất bật. Xe cộ vẫn ngược xuôi, kẹt cứng. Một đất nước đang đi lên, “hoành tráng”, “tự hào”. Cuộc đời sáng lạn như đứa con của Mẹ đang hân hoan với viễn ảnh 5.000 đô Mẹ sẽ gửi về ngày mai.
Đúng rồi người ta sẽ gửi về cho anh ta không phải là tiền đô mà là tin Mẹ đă vĩnh viễn giă từ cuộc sống. T́nh yêu và sự hy sinh vĩ đại của người Mẹ tới đây là chấm dứt.
Đứa con rụng rời đứng bật lên thảng thốt, Anh ta không thể tin Mẹ chết nhanh như vậy được. 5.000 đô trong kế hoạch vạch ra, mỗi tháng tiền đâu tiêu xài?. Những đứa con vô lương tâm không c̣n có Mẹ để bám víu sẽ ra sao trong một xă hội bon chen giành giật. Anh ta sẽ trưởng thành làm người hay sẽ biến thể ra một loại kư sinh trùng khác trong cuộc sống thiếu nơi nương tựa.
Có nước mắt tiếc thương khóc cho sự ra đi của người Mẹ già tội nghiệp hay không tôi không biết. Nhưng tôi biết chắc chắn những đứa con đó sẽ rất buồn và thất vọng. Tôi nhớ măi tới chị, người Mẹ Già tội nghiệp của những đứa con không c̣n trẻ, nhưng chưa bao giờ trưởng thành.
Nguyễn thị Thêm
Viết để tưởng nhớ Chị Hai. Người Mẹ trong câu chuyện .