Tiếng Hán khó và da dạng hơn tiếng Việt?
1. Khi nào dùng "Vô, bất, mạc, phi" trong nghĩa "không"
- Phi thương bất phú (không nói "Vô thương bất phú")
- Phi cao đẳng bất thành phu phụ (Không nói "Bất cao đẳng vô thành phu phụ")
- Vô tâm, vô tướng, bất tài (Vô tâm khác bất tâm)
- Kiến nghĩa bất vi, vô dũng giả,
lâm nguy bất cứu mạc anh hùng. (các chữ bất, vô, mạc không đổi cho nhau được)
dịch nôm:
- Không kinh doanh th́ không giàu
- Không bằng cấp th́ không nên vợ chồng
- Không tâm, không tướng, không tài
- Thấy việc nghĩa mà không làm không là kẻ dũng,
- Thấy nguy không cứu không là anh hùng.
bốn chữ Hán mà chỉ có 1 chữ không? Chưa chắc nếu dịch lại (sorry for the vulgarity)
Không kinh doanh th́ đéo giàu
Chẳng bằng cấp th́ cóc nên vợ chồng
Không tâm, không tướng, không tài
Thấy việc nghĩa mà chắng làm đếch là kẻ dũng,
Thấy nguy đéo cứu mậu anh hùng.
(Ở đây các chữ đéo, cóc, đếch khá gượng ép và chỉ có người vô học mới dùng)
2. Khi nào dùng "Nhị, lưỡng, song" trong nghĩa "hai"
- Lưỡng đầu thọ địch, lưỡng quốc trạng nguyên.
- Quan Công pḥ nhị tẩu.
- Song kiếm diệt quần ma, Song long chầu phụng.
dịch nôm:
- Hai đầu gặp địch, Trạng nguyên hai nước.
- Quan Công pḥ hai chị.
- Hai kiếm diệt lũ quỷ, hai rồng chầu phượng
3 chữ Hán "Nhị, lưỡng, song" mà chỉ có 1 chữ Việt "hai"
3. Khi nào dùng "Nhất, Độc, Đơn" trong nghĩa "một"
- Nhất ngôn kư xuất, tứ mă nan truy. (Ta không nói "Đơn hay độc ngôn")
- Độc thủ đại hiệp (Ta không nói "Nhất thủ đại hiệp")
- Đơn thân (hay đơn thương), độc mă (đơn thân khác với độc thân)
dịch nôm:
- Một lời mà đă nói ra
dẫu là bốn ngựa khó mà đuổi theo.
- Đại hiệp một tay
- Một người, một ngựa
3 chữ Hán "Nhất, Đơn, Độc" mà chỉ có 1 chữ Việt "Một"
Ta có thể kết luận là tiếng Hán hay Hán Việt đa dạng hơn tiếng Nôm trong 3 thí dụ trên.